ศ.นงพงา ลิ้มสุวรรณ ภาควิชาจิ ตแพทย์โรงพยาบาลรามาธิบดี ได้ทำการศึกษาสาเหตุของการมีภรรยาน้อยของชายไทยจำนวน 20 คน พบสาเหตุที่แท้จริงว่า
การที่เขาไป มีภรรยาน้อย หรือนอกใจภรรยานั้น มีสาเหตุหลๅยอย่างมากซึ่งคล้ายกับคนที่มาเป็นภรรยาน้อยที่มีหลๅยสาเหตุเหมือนกัน แต่เหตุผลต่างกัน มากระหว่างหญิงและชาย สามารถสรุปได้ดังนี้คือ
1.ความใกล้ชิด เพราะความใกล้ชิดกับผญ.คนอื่นจนทำให้เกิดความรัก โดยสามีไปรู้เรื่องน่าสงสๅร และเห็นใจ อยากไปช่วยเหลือ
จนผูกพันและมีเ พศสัม พันธ์ในที่สุด สาเหตุนี้พบมากที่สุดประมาณ 2 ใน 3 ของการนอกใจ คิดเป็น 66.67% เข้าทำนองที่ว่า “รักแท้ แพ้ใกล้ชิด”
2.ผช.มีทัศนคติว่าสามารถมีภรรยาได้หลๅยคน พบในผช. 7 ใน 20 คน โดยคิดว่าผช.สามารถมีภรรยามากกว่า 1 คนได้ และจะค้านว่าภรรยาของตนไม่มีสิทธิ์มีสามีหลๅยคนเช่นตนเอง
3.ไม่มีความสุขกับภรรยาตนเอง เป็นความเข้าใจของคนทั่วไป ว่าถ้าใครมีภรรยาน้อยแปลว่าภรรยาหล วงทำหน้าที่บกพร่อง ทั้งๆ ที่ควรจะเป็นความรับผิดชอบร่วมกัน การปรับตัวเข้าหากันไม่ใช่หน้าที่คนใดคนหนึ่ง
อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาครั้งนี้ พบว่า สามีมีภรรยาน้อยเพียง 10% ที่บอกว่าไม่มีความสุขในชีวิตสมรส และอีก 90% มีความสุขดี แต่ก็ยังมีภรรยาน้อยอยู่ดี การที่บอกว่าไม่มีความสุขกับภรรยาตนเองเป็นเพียงข้ออ้างในการมีภรรยาอีกคน
4.สาเหตุอื่นๆ สามีหลๅยคนบอกว่าที่มีภรรยาน้อย เพราะภรรยาน้อยให้ประโยชน์กับตน เช่น เงินทอง ข้าวของ และสนับสนุนความก้าวหน้าในการทำงาน
เพราะมีเส้นสายวิ่งเต้นให้ได้ บางคนบอกว่าแค่หาความสุขของผช.เท่านั้น และบางคนเห็นว่าเป็นความสามารถของตนเองที่ทำให้ผญ.ยอ มเป็นเมียน้อยได้
โดยสรุป การที่ผช.นอกใจภรรยาตนเองเป็นเพราะบุคลิกนิสัยส่วนตัว จากพื้นฐานทางอารมณ์ที่อ่อนไหวง่าย เปลี่ยนแปลงง่าย ไม่ชอบตัดสินใจ ไม่ชอบคิดมาก ปล่ อยตามสบาย ไม่ชอบแสดงออก และหุนหันพลันแล่น เป็นต้น
คุณสมบัติเหล่านี้ทำให้ควบคุมอารมณ์ได้ไม่ดี ปล่ อยตัว ปล่ อยใจ แล้วแต่เหตุการณ์จะพาไป และไม่ยับยั้งชั่งใจให้ดี ไม่ข่ มใจ หรืออดกลั้น
และหยุดตัวเองไม่ให้ทำผิด จนพ่ายแพ้แก่อารมณ์ของตัวเอง เพราะไม่ใช่ผช.ทุกคนที่ใกล้ชิดกับผญ.อื่น แต่ก็มีผญ.อื่นที่เสนอตัว
และอยากเป็นภรรยาน้อยด้วยความเต็มใจ แต่ก็เป็นเรื่องที่น่าดีใจที่ผช.ส่วนใหญ่ 75-80% ยังมีคุณธรรม และรักครอบครัว ทำให้ครอบครัวอยู่ดีมีสุขได้
